Najtrudniej
mówić o sztuce nam współczesnej, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z
utworem nowatorskim posługującym się metodą twórczą lub innowacyjną
technologią wcześniej nie stosowaną w sztuce, czy wręcz z dziełem
awangardowym, radykalnie zrywającym z uznanymi, dotychczasowymi kanonami
estetycznymi. Jeszcze większe trudności mamy, gdy w grę wchodzi mówienie o muzyce – najbardziej abstrakcyjnej ze sztuk. Muzyka dwudziestego wieku z wszystkimi swoimi awangardami i rewolucjami technologicznymi oraz estetycznymi przysparza najwięcej zmagań próbującemu opisać ją badaczowi czy krytykowi.
Jednak
żadne tego typu utrudnienia nie zwalniają nas od kolejnych prób
zmierzenia się z tym tematem, gdyż nie sposób pominąć w dyskursie
teoretycznym tak bogatej karty historii muzyki jaką jest twórczość
kompozytorów dwudziestego wieku. Odwołując się do poszczególnych
poglądów twórców, do ogłaszanych manifestów kompozytorskich i wszelkiego
rodzaju tekstów krytycznych, można dziś z perspektywy blisko
stuletniej próbować dokonać syntezy, jak też na nowo odczytywać
dokonania kolejnych generacji muzycznych. Problem w tym, że jak dotąd
na polskim rynku wydawniczym bardzo niewiele ukazało się publikacji
dotyczących tej muzyki. Jednak sytuacja pomału zaczyna się zmieniać i
obserwujemy obecnie pojawianie się opracowań przybliżających nam
meandry twórczości ubiegłego wieku.
Nakładem wydawnictwa słowo/obraz/terytoria ukazała się wyjątkowa publikacja pt. Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej - ułożona przez filozofa Christopha Coxa i kompozytora Daniela Warnera, zawierająca kluczowe teksty teoretyczne oraz krytyczno-muzyczne stanowiące różnego rodzaju manifesty twórcze, mini traktaty estetyczne, głównie z kręgu awangardy muzycznej XX wieku.
Antologia ta nie jest ani historią muzyki XX wieku, ani kompendium wiedzy o technikach kompozytorskich, lecz zbiorem tekstów źródłowych, przetłumaczonych na język polski, przybliżających wybrane nurty i kierunki rozwoju współczesnej muzyki oraz kultury. Autorami tekstów zebranych w tej publikacji są wybitni filozofowie, muzykolodzy, socjologowie, kompozytorzy i pisarze. Znajdziemy tam tak znane postacie jak: John Cage, Glenn Gould, Steve Reich, Umberto Eco, Karlheinz Stockhausen, Brian Eno.
Całość podzielona została na dwie duże części: pierwsza Teorie i druga Praktyki. Część teoretyczna książki poświęcona jest trzem zagadnieniom dwudziestowiecznej kultury dźwiękowej: po pierwsze poszerzaniu granic muzyki o takie wymiary jak hałas i cisza. Znajdziemy tam między innymi jeden z pierwszych głośnych XX-wiecznych tekstów autorstwa Luigi Russolo Sztuka hałasów: Manifest Futurystyczny, a także te późniejsze takie jak Edgara Varèse’a Wyzwolenie dźwięku, Henry’ego Cowella Rozkosze szumu, czy wreszcie wizje na temat przyszłości muzyki Johna Cage’a.
Drugi dział w części teoretycznej dotyczy nowych sposobów słuchowego doświadczenia, o których piszą między innymi: Theodor W. Adorno w tekście Polityka słyszenia, Brian Eno Ambient oraz Pierre Schaeffer w doniosłej pracy pt. Akuzmatyka dotyczącej obiektów dźwiękowych, których źródła pochodzenia nie sposób rozpoznać. Poruszają w nich bardzo frapujące zagadnienie zmian jakie zaszły w naszym percypowaniu muzyki pod wpływem tak wielu rewolucji. Pisze między innymi o tym we wstępie do wydania polskiego Michał Libera:
W ciągu ostatniego półwiecza wykształciła się nowa kultura dźwięku – kultura muzyków, kompozytorów, twórców sound artu i akademików, ale także wrażliwych odbiorców, samego aktu słuchania oraz twórczych konsekwencji nagrywania, przenoszenia i odtwarzania dźwięków.
Ostatnia grupa tekstów części teoretycznej nosi tytuł Muzyka w dobie (re)produkcji elektronicznej i poświęcona jest wpływowi rewolucji technologicznej na twórczość muzyczną zawiera między innymi słynny tekst Glenna Goulda Perspektywy nagrań.
W części drugiej – praktycznej – omówiono sześć najważniejszych zjawisk we współczesnej muzyce: dzieła otwartego, muzyki eksperymentalnej oraz improwizowanej, minimalizmu, kultury didżejskiej oraz muzyki elektronicznej. Znalazły się tam między innymi tak nośne artykuły jak: Poetyka dzieła otwartego Umberto Eco, czy Utwory-gry Johna Zorna. W dziale poświęconym muzyce minimalistycznej tekst najważniejszej postaci tego nurtu Steve’a Reicha – Muzyka jako stopniowy proces, w zakresie zaś muzyki elektronicznej słynny Karlheinz Stockhausen Muzyka elektroniczna i instrumentalna. Praca ta zawiera również tak przydatne aneksy jak: kalendarium, najważniejsze terminy, wybraną dyskografię i bibliografię oraz indeks osób.
Oczywiście antologia ta nie była w stanie wyczerpać problematyki muzyki dwudziestego wieku, a jedynie zasygnalizowała wybrane zagadnienia. Bez wątpienia brakuje w niej tak ważnych nurtów muzycznych jak chociażby sonoryzm czy spektralizm, jednak sądzę, że jest to powód do powstania kolejnego tomu Kultury dźwięku, który uzupełniałby te braki, co byłoby bardzo pożądane. Z pewnością każda tego typu publikacja przybliża nas do lepszego rozumienia współczesnej nam kultury i sztuki. Należy więc liczyć na to, iż już wkrótce pojawią się kolejne tak ważne książki.
Nakładem wydawnictwa słowo/obraz/terytoria ukazała się wyjątkowa publikacja pt. Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej - ułożona przez filozofa Christopha Coxa i kompozytora Daniela Warnera, zawierająca kluczowe teksty teoretyczne oraz krytyczno-muzyczne stanowiące różnego rodzaju manifesty twórcze, mini traktaty estetyczne, głównie z kręgu awangardy muzycznej XX wieku.
Antologia ta nie jest ani historią muzyki XX wieku, ani kompendium wiedzy o technikach kompozytorskich, lecz zbiorem tekstów źródłowych, przetłumaczonych na język polski, przybliżających wybrane nurty i kierunki rozwoju współczesnej muzyki oraz kultury. Autorami tekstów zebranych w tej publikacji są wybitni filozofowie, muzykolodzy, socjologowie, kompozytorzy i pisarze. Znajdziemy tam tak znane postacie jak: John Cage, Glenn Gould, Steve Reich, Umberto Eco, Karlheinz Stockhausen, Brian Eno.
Całość podzielona została na dwie duże części: pierwsza Teorie i druga Praktyki. Część teoretyczna książki poświęcona jest trzem zagadnieniom dwudziestowiecznej kultury dźwiękowej: po pierwsze poszerzaniu granic muzyki o takie wymiary jak hałas i cisza. Znajdziemy tam między innymi jeden z pierwszych głośnych XX-wiecznych tekstów autorstwa Luigi Russolo Sztuka hałasów: Manifest Futurystyczny, a także te późniejsze takie jak Edgara Varèse’a Wyzwolenie dźwięku, Henry’ego Cowella Rozkosze szumu, czy wreszcie wizje na temat przyszłości muzyki Johna Cage’a.
Drugi dział w części teoretycznej dotyczy nowych sposobów słuchowego doświadczenia, o których piszą między innymi: Theodor W. Adorno w tekście Polityka słyszenia, Brian Eno Ambient oraz Pierre Schaeffer w doniosłej pracy pt. Akuzmatyka dotyczącej obiektów dźwiękowych, których źródła pochodzenia nie sposób rozpoznać. Poruszają w nich bardzo frapujące zagadnienie zmian jakie zaszły w naszym percypowaniu muzyki pod wpływem tak wielu rewolucji. Pisze między innymi o tym we wstępie do wydania polskiego Michał Libera:
W ciągu ostatniego półwiecza wykształciła się nowa kultura dźwięku – kultura muzyków, kompozytorów, twórców sound artu i akademików, ale także wrażliwych odbiorców, samego aktu słuchania oraz twórczych konsekwencji nagrywania, przenoszenia i odtwarzania dźwięków.
Ostatnia grupa tekstów części teoretycznej nosi tytuł Muzyka w dobie (re)produkcji elektronicznej i poświęcona jest wpływowi rewolucji technologicznej na twórczość muzyczną zawiera między innymi słynny tekst Glenna Goulda Perspektywy nagrań.
W części drugiej – praktycznej – omówiono sześć najważniejszych zjawisk we współczesnej muzyce: dzieła otwartego, muzyki eksperymentalnej oraz improwizowanej, minimalizmu, kultury didżejskiej oraz muzyki elektronicznej. Znalazły się tam między innymi tak nośne artykuły jak: Poetyka dzieła otwartego Umberto Eco, czy Utwory-gry Johna Zorna. W dziale poświęconym muzyce minimalistycznej tekst najważniejszej postaci tego nurtu Steve’a Reicha – Muzyka jako stopniowy proces, w zakresie zaś muzyki elektronicznej słynny Karlheinz Stockhausen Muzyka elektroniczna i instrumentalna. Praca ta zawiera również tak przydatne aneksy jak: kalendarium, najważniejsze terminy, wybraną dyskografię i bibliografię oraz indeks osób.
Oczywiście antologia ta nie była w stanie wyczerpać problematyki muzyki dwudziestego wieku, a jedynie zasygnalizowała wybrane zagadnienia. Bez wątpienia brakuje w niej tak ważnych nurtów muzycznych jak chociażby sonoryzm czy spektralizm, jednak sądzę, że jest to powód do powstania kolejnego tomu Kultury dźwięku, który uzupełniałby te braki, co byłoby bardzo pożądane. Z pewnością każda tego typu publikacja przybliża nas do lepszego rozumienia współczesnej nam kultury i sztuki. Należy więc liczyć na to, iż już wkrótce pojawią się kolejne tak ważne książki.
D. W.
Praca zbiorowa: wybór i redakcja Christoph Cox i Daniel Warner
Wydawnictwo: słowo/obraz terytoria
Rok wydania: 2010
534 strony
Format 165×225 mm
Oprawa broszurowa
ISBN: 978-83-7453-952-4
http://terytoria.com.pl/ksiegarnia,tytuly,684.html
Komentarze
Prześlij komentarz