Siedem odsłon Stefana Kisielewskiego część IV

W oparach absurdu PRL 

 

Po wojnie ze zniszczonej Warszawy, Kisielewski przyjechał do Krakowa, gdzie gromadziło się ówczesne polskie życie kulturalne z wojennego rozproszenia. Kisiel założył i redagował tu znakomity dwutygodnik „Ruch Muzyczny”, który na kilka lat stał się forum swobodnej, otwartej dyskusji na wszelakie tematy muzyczne. Jednak ta swoboda nie potrwała zbyt długo, gdyż widmo żelaznej kurtyny nadciągało już nad tę część Europy. Pismo przestało się ukazywać w roku 1949, kiedy to z powodów politycznych zostało zamknięte przez władze państwowe.

 

W tym też czasie (1945-49) wykładał przedmioty teoretyczne w Wyższej Szkole Muzycznej (obecnej Akademii Muzycznej) w Krakowie, skąd usunięty został przez PRL-owskiego ministra Kultury i Sztuki – Włodzimierza Sokorskiego – czarną postać dla polskiego życia muzycznego, odpowiedzialnego za wprowadzanie haseł socrealizmu, sztuki dla mas, ścigającego tzw. formalizm w sztuce.

 

Osobnym rozdziałem życia Kisiela jest nieustannie towarzysząca mu cenzura, bezlitośnie tnąca jego teksty, czasami w całości zdejmowanych. Mimo wszelkich przeciwności Kisielewski zajmował się krytyką muzyczną, pisywał felietony z małymi przerwami przez całe swe życie, ukazujące się czasami pod pseudonimem na łamach wielu pism oficjalnych oraz w podziemnym drugim obiegu. W samym tylko „Tygodniku Powszechnym”, Kisiel opublikował ponad tysiąc felietonów, w sposób odważny wykazując absurdy aktualnej rzeczywistości społecznej, politycznej i gospodarczej. Jego felietony obrazowały powszednie i realne oblicze socrealizmu - nudę, tandetę, biurokratyzm i rozpanoszony alkoholizm.

 

Na tekstach Stefana Kisielewskiego wychowywali się młodzi dziennikarze i publicyści, jego głos liczył się w środowisku opozycyjnych ekonomistów i podziemnych działaczy niepodległościowych, twórców sztuki i wielu innych. Jego teksty obok bezkompromisowości w mówieniu prawdy i niezwykłego wyczucia spraw najważniejszych charakteryzowała: przekora, dowcip, ironia, sarkazm, inteligencja. Dzięki swemu wyczuciu i pomysłowości w sposób nieraz karkołomny manewrował słowem, tak aby tekst po przejściu przez nóż cenzorski  przetrwał bez uszczerbku dla jego treści.

 

Dziś w setną rocznicę urodzin Kisiela, w dwadzieścia lat od jego śmierci przetrwał on w powszechnej pamięci jako najostrzejsze pióro publicystyki antykomunistycznej, jedyny autonomiczny głos rozsądku pośród absurdów życia w PRL. Jednak jego aktywność twórcza jest dużo obszerniejsza i przedstawia równie ciekawe dokonania w zakresie muzyki jak i literatury. 

 

c.d.n.

Daniel Wierzejski