"Zmartwychwstanie" II Symfonia c-moll Gustawa Mahlera

Mahlerowskie katharsis

II Symfonia „Zmartwychwstanie” była chyba pierwszym utworem Gustawa Mahlera z pośród twórczości tego kompozytora jaki usłyszałem, była to miłość od pierwszego wejrzenia i trwa niezmiennie do dziś, co się potwierdziło na wczorajszym koncercie. Po raz kolejny uzmysłowiłem sobie jak wspaniałe jest to dzieło, dla mnie chyba najwspanialsza z wszystkich symfonii. 

 

Ta muzyka zwłaszcza w kulminacyjnych momentach daje odczucie wzniosłości, majestatu. Mahler dosięgną tu ekstremów, jego kontrasty są porażające i mogą wywołać u słuchacza poczucie duchowego wstrząsu bliskiego temu, które miały wywoływać antyczne greckie tragedie czyli katharsis – oczyszczającego umysł człowieka.

 

Doskonała instrumentacja, bardzo dramatyczna narracja muzyczna, bogactwo inwencji melodycznej i pomysłów kompozytorskich, (o których twórcy współczesnej muzyki filmowej mogliby tylko pomarzyć), to najważniejsze atuty twórczości Mahlera.

 

II Symfonia „Zmartwychwstanie” jest bardzo rozbudowanym utworem trwającym około półtorej godziny, lecz tak nasyconym dramaturgicznie, iż czasu tego wcale się nie odczuwa. Jest to konstrukcja pięcioczęściowa rozpisana na wielką orkiestrę symfoniczną chór i dwoje solistów. Część pierwsza jest potężnym freskiem orkiestrowym, pierwotnie nosiła tytuł Święto umarłych później usunięty przez kompozytora. Druga część to pogodne Andante, jaskrowo kontrastujące z pierwszą, utrzymane jest w rytmie walca. Trzecie ogniwo tej symfonii jest instrumentalną wersją wcześniej napisanej pieśni Kazanie świętego Antoniego do ryb, zakomponowaną w Scherzo. Mahler  we wszystkich symfoniach wykorzystywał wcześniej skomponowane pieśni jako materiał muzyczny do budowy symfonii, nadając im nowy kształt. W części czwartej Urlicht (Praświatło), kompozytor użył wprost pieśni z akompaniamentem orkiestrowym.

 

W finale symfonii połączone siły chórów filharmonicznych z Krakowa i Bratysławy zabrzmiały w całej swej pełni osiągając naprawdę potężne kulminacje. Obie solistki nie miały żadnych problemów z przebiciem się przez ogromny (rozszerzony) skład orkiestry i doskonale były słyszalne w przestrzeni wielkiej bazyliki św. Katarzyny. Wykonanie mimo drobnych niedoskonałości (zwłaszcza sekcji dętej) było naprawdę poruszające. Świat dźwięków II Symfonii Mahlera oddziałuje nie tylko na publiczność, ale stanowi też nie lada wyzwanie dla muzyków, którzy na pewno nie mają czasu się nudzić, będąc bez przerwy wciągnięci w wir muzycznej akcji.

Festiwal mahlerowski nadal trwa, jest to wyjątkowa okazja wysłuchania wszystkich symfonii Gustawa Mahlera na żywo w Krakowie. Za nami już wykonanie dwu: VI i II Symfonii, a przed nami jeszcze pozostałych osiem, w tym Symfonia X nieukończona.

Daniel Wierzejski

Gustav Mahler - II Symfonia c-moll Zmartwychwstanie

Piątek, 3 czerwca 2011 Kościół pw. św. Katarzyny w Krakowie godz. 20.00

Wykonawcy

Orkiestra Filharmonii Krakowskiej
Chór Filharmonii Krakowskiej
Chór Filharmonii Słowackiej, Bratysława
Lior Shambadal - dyrygent
Joanna Kozłowska - sopran
Susan Platts - mezzosopran